Άρειος πάγος

Άρειος πάγος
I
Χαμηλός (115 μ.) πετρώδης λόφος της Αθήνας, ΒΔ της Ακρόπολης, που έχει συνδεθεί με τις πανάρχαιες παραδόσεις του τόπου. Πάγος σημαίνει πετρώδης βράχος· για τη σημασία του Άρειος υπάρχουν πολλές απόψεις: μία τον συνδέει με τον Άρη, άλλη, και η επικρατέστερη, τον συσχετίζει με τις Αρές, δηλαδή τις Ερινύες (ή Ευμενίδες), φοβερές θεότητες που καταδίωκαν τους φονιάδες, και το ιερό τους βρισκόταν κάτω από τον λόφο. Σε αυτόν κατέφευγαν στα πανάρχαια χρόνια –πριν οργανωθεί η πολιτεία και αποκτήσει νόμους– οι φονιάδες για να γλιτώσουν από την καταδίωξη της οικογένειας αυτών που είχαν φονεύσει. Στον Ά.Π. συγκεντρώθηκαν, κατά τη μυθολογία, οι θεοί για να δικάσουν τον Άρη για τον φόνο του Αλιρρόθιου· εκεί επίσης έγινε η μυθική δίκη του Ορέστη για τον φόνο της μητέρας του Κλυταιμνήστρας και του Αίγισθου (βλ. λ. Αισχύλος), στην οποία για πρώτη φορά η ισοψηφία κρίθηκε με την επέμβαση των θεών υπέρ του κατηγορουμένου.
Στην ιστορική εποχή, στον Ά.Π. συνεδρίαζε η εξ Αρείου Πάγου Βουλή, η οποία μετά τη νομοθεσία του Σόλωνα, εκτός από τα δικαστικά καθήκοντα, ανέλαβε να εφορεύει τις αρχές της πόλης και να περιφρουρεί το πολίτευμα και την τήρηση των νόμων. Οι δικαιοδοσίες του επεκτείνονταν και στην επίβλεψη τωνδημοσίων ηθών και της ανατροφής των παιδιών· είχε επίσης το δικαίωμα να επεμβαίνει αυτεπάγγελτα σε ορισμένες περιπτώσεις εγκλημάτων.
Ο Ά.Π., σώμα με αριστοκρατική προέλευση, διατήρησε τις περισσότερες από τις εξουσίες του έως το 462 π.Χ., οπότε o Εφιάλτης περιόρισε τη δικαιοδοσία του μεταβιβάζοντας πολλά από τα δικαιώματά του στη Βουλή και την Ηλιαία. Κατά καιρούς πάντως έκανε αισθητή την ισχυρή παρουσία του με την ακύρωση άστοχων αποφάσεων του δήμου, όπως μετά τη μάχη της Χαιρώνειας (388 π.Χ.), οπότε ακύρωσε την εκλογή ενός ασήμαντου στρατηγού και ανέθεσε τη στρατηγία στον Φωκίωνα την ώρα που η πόλη περίμενε με αγωνία την επίθεση του Φίλιππου B’. Ως ποινικό δικαστήριο –όταν περιορίστηκαν οι εξουσίες του–ο Ά.Π. δίκαζε περιπτώσεις εμπρησμού, φόνου με προμελέτη και φαρμακείας και είχε δικαίωμα να επιβάλει την ποινή του θανάτου, της εξορίας και δήμευση περιουσίας. Μέλη του, ισόβια, γίνονταν μόνο ανώτατοι άρχοντες που μετά τη λήξη της εξουσίας τους είχαν αποδειχτεί άψογοι στη διαχείριση των κοινών.
Ο λόφος του Α.Π. είναι συνδεδεμένος και με τη διδασκαλία του χριστιανισμού: εκεί κήρυξε o Απόστολος Παύλος το 51 μ.Χ. κι εκεί, κάτω από τον λόφο, ιδρύθηκε η βασιλική του Διονυσίου του Αεροπαγίτη, καθώς και το πρώτο αρχιτεκτονικό μέγαρο.
Ο λόφος του Αρείου Πάγου είναι συνδεδεμένος και με τη διδασκαλία του χριστιανισμού· εκεί κήρυξε ο Απόστολος Παύλος το 51 μ.Χ. (φωτ. Όθωνα Τσουνάκου).
Άποψη του λόφου του Αρείου Πάγου, όπου συνεδρίαζε το ανώτατο δικαστήριο της αρχαίας Αθήνας.
II
Το ελληνικό δικαστήριο που βρίσκεται στην κορυφή όλων των δικαστικών υπηρεσιών με έδρα την Αθήνα. Βασική του αποστολή είναι να ελέγχει το κύρος των αποφάσεων των τακτικών δικαστηρίων, αστικών και ποινικών, και να προβαίνει στην ακύρωσή τους, όταν δεν έχει σωστά ερμηνευτεί και εφαρμοστεί ο νόμος. Και στην Ελλάδα, όπως και σε άλλα κράτη –όπου ονομάζεται συνήθως Ακυρωτικό ΔικαστήριοΑνώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο – ο Ά.Π. αποβλέπει στην εξασφάλιση της ακριβούς τήρησης και της ομοιόμορφης ερμηνείας και εφαρμογής του νόμου·γι’ αυτό τον σκοπό έχει θεσπιστεί το ένδικο μέσο της αναίρεσης.
Ο Ά.Π. κρίνει και αποφασίζει τόσο για τις αστικές όσο και για τις ποινικές υποθέσεις σε ολομέλεια ή τμήματα. Η ολομέλεια αίρει τις διαφωνίες μεταξύ των τμημάτων. Η οργάνωση του Α.Π. και η διαδικασία ενώπιόν του ορίζονται από τον οργανισμό των δικαστηρίων.
Η ακυρωτική διαδικασία στον Ά.Π. έχει και ευρύτερη σημασία για την προστασία των δικαιωμάτων των διαδίκων, σύμφωνα με το σύνταγμα.
Ά.Π.. είχε ονομαστεί και η Γερουσία της Ανατολικής Ελλάδας, την οποία ίδρυσε η Νομική Διάταξις της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος κατά την Επανάσταση (16-11-1821). Ο Ά.Π. ήταν δωδεκαμελής και ασκούσε εκτελεστικά και δικαστικά καθήκοντα.
Το μέγαρο του Αρείου Πάγου στην οδό Αλεξάνδρας.
* * *
ο (AM Ἄρειος πάγος)
νεοελλ.
το ανώτατο δικαστήριο στην Ελλάδα για την εκδίκαση πολιτικών και ποινικών υποθέσεων
αρχ.
1. ο λόφος του Άρη που βρίσκεται στα δυτικά της Ακρόπολης των Αθηνών
2. φρ. «εἰς τὸν Ἄρειον πάγον ἀναβῆναι» — το να γίνει κάποιος μέλος του δικαστηρίου.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • Άρειος πάγος — Sp Areopãgas Ap Άρειος πάγος/Areios pagos L ist. kalva Atėnuose, Graikija …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

  • Άρειος Πάγος — ο βλ. άρειος …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • πάγος — I Αρχαία ελληνική πόλη της Πελοποννήσου, αρχαιότερη και από την Κόρινθο. Δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για την πόλη αυτή. II Πεδινός οικισμός (υψόμ. 50 μ.), στην πρώην επαρχία Σύρου, του νομού Κυκλάδων. Είναι έδρα του ομώνυμου δήμου. * * * (I) ο …   Dictionary of Greek

  • άρειος, -α — ο 1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στον Άρη ή στις Αρές (Ερινύες), «άρειο πεδίο», «άρειος πάγος» (βράχος). 2. «Άρειος Πάγος», ανώτατο δικαστήριο στην αρχαία Αθήνα, που συνεδρίαζε στο βράχο των Ερινυών (άρειο πάγο) πάνω στην Ακρόπολη. 3. «Άρειος… …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • АРЕОПАГ —    • Άρειος πάγος, ό,        1. холм в Афинах к западу от акрополя, см. Attica, 11, Аттика;        2. Α., древнейшее и знаменитейшее афинское судилище (δικαστήριον) и вместе с тем государственный, облеченный политической властью совет (βουλή),… …   Реальный словарь классических древностей

  • ακυρωτική δικαιοδοσία — Η εξουσία των δικαστηρίων να ακυρώνουν αποφάσεις άλλων δικαστηρίων ή πράξεις των διοικητικών αρχών, που είναι αντίθετες στο σύνταγμα και τους νόμους. Η εξουσία αυτή ανήκει στα ακυρωτικά δικαστήρια και συγκεκριμένα στον Άρειο Πάγο και το Συμβούλιο …   Dictionary of Greek

  • ακυρωτικό δικαστήριο — Ο Άρειος Πάγος, το ανώτατο όλων των δικαστηρίων, το οποίο δεν δικαιοδοτεί αλλά απλώς ακυρώνει τις αποφάσεις των άλλων κατώτερων διακαστηρίων, όταν οι αποφάσεις τους αντιστρατεύονται τους νόμους. Ακυρωτικό είναι επίσης και το Συμβούλιο της… …   Dictionary of Greek

  • Αθήνα — Πρωτεύουσα της Ελλάδας, από τις 18 Σεπτεμβρίου 1834, και του νομού Αττικής, το μεγαλύτερο πνευματικό, βιομηχανικό και οικονομικόεπιχειρησιακό κέντρο της χώρας. Βρίσκεται σε Β πλάτος 37° 58’ 20,1’’ και μήκος 23° 42’ 58,815’’ Α του Γκρίνουιτς. Στην …   Dictionary of Greek

  • δικαστήρια — Σύμφωνα με το ελληνικό Σύνταγμα (άρθρο 26) τα δ. ασκούν τη δικαστική λειτουργία του κράτους. Στην Ελλάδα, η δομή και η οργάνωση των δ. ρυθμίστηκε θεμελιωδώς, μετά τη σύσταση του Βασιλείου, από τον Οργανισμό των Δικαστηρίων και Συμβολαιογραφείων… …   Dictionary of Greek

  • Ελλάδα - Δίκαιο (Αρχαιότητα και Βυζάντιο) — ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΚΑΙΟ Το ελληνικό δίκαιο συνδέεται με την εξέλιξη και την ακμή της πόλης στην αρχαιότητα. Οι πολιτειακές μεταβολές και κυρίως η γένεση, η άνθηση και η πορεία της δημοκρατίας στο χρόνο ορίζουν την έννοια, το εύρος, το περιεχόμενο και τα …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”